niedziela, 26 maja 2013

Wstęp - układ pokarmowy (substancje odżywcze)

Człowiek jak i inne istoty żywe musi jeść, aby rozwijać się i aby mieć energię potrzebną do przeprowadzania różnych procesów życiowych. Składniki odżywcze dostarczane w pożywieniu dzielą się na organiczne i nieorganiczne. Organiczne to białka, cukrowce (węglowodany), tłuszcze (lipidy), witaminy. Do nieorganicznych zaliczają się natomiast sole mineralne i woda. Składniki te pełnią różne funkcje: budulcową, energetyczną i regulacyjną.

Scharakteryzujmy teraz krótko poszczególne substancje chemiczne, którymi się odżywiamy.

  • Białka
Są podstawowym składnikiem budulcowym komórek. Tworzą enzymy, które katalizują reakcje chemiczne zachodzące w organizmie. Białko pod postacią hemoglobiny transportuje tlen i dwutlenek węgla lub jako mioglobina magazynuje dla nas ten życiodajny gaz. Inne z białek zwiększają odporność organizmu, gdyż stanowią przeciwciała. Wchodzą w skład hormonów.

Białka zbudowane są z łańcuchów aminokwasowych, a te z aminokwasów, których występujących z pożywieniu jest 20 rodzajów (ogólnie Wikipedia podaje, że jest 300 naturalnie występujących aminokwasów). Aminokwasy tworzą łańcuchy w wyniku wiązania peptydowych. 

Ważna jest znajomość zjawiska denaturacji - jest to zmienienie struktury białka, w taki sposób, że traci ono swoje pierwotne właściwości. Denaturacja zachodzi jedynie u białek, które mają struktury II, III i IV.

Zwierzęta zawierają w sobie białka pełnowartościowe (wszystkie aminokwasy) natomiast rośliny białka niepełnowartościowe (wyjątkiem jest soja). Dlatego ważna jest prawidłowa dieta wegetarian, aby dostarczały organizmowi wszystkich aminokwasów (mogą oni spożywać np. produkty tj. mleko, serki wiejskie, jaja - co niekoniecznie kłóci się z ich filozofią życia). Problem natomiast mają weganie, którzy nie jedzą produktów, które są wytwarzane przez zwierzęta.  Dzieci i młodzież powinny jadać mniej więcej tyle samego białka pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego, dorośli ludzie natomiast zdrowiej odżywialiby się, gdyby spożywali więcej białka roślinnego. Człowiek powinien spożywać 1 g białka na 1 kg masy ciała. 

  • Cukrowce
Węglowodany zaopatrują nas w około 55% energii, dzielą się na proste (glukoza, fruktoza), dwucukry (sacharoza) i wielocukry (celuloza, skrobia, glikogen). Aby użyć energii zawartej w tych substancjach konieczne jest ich rozłożenie to glukozy. Jednym z najczęściej przez nas zjadanym cukrem jest sacharoza, służąca nam do słodzenia herbaty. Jedząc rośliny spożywamy magazynowaną w nich skrobie i celulozę, z której zbudowane mają ściany komórkowe. Celuloza jest jednym z głównych składników błonnika, którego organizm ludzki nie trawi, pomaga on natomiast usuwać niestrawione resztki pokarmowe. 

  • Lipidy
Są głównie materiałem energetycznym, człowiekowi dostarczają około 30% potrzebnej energii. Prócz tego pełnią funkcje termoizaolacyjną w tkance podskórnej czy amortyzującą, gdy okrywają ściany narządów wewnętrznych. Tłuszcze dzielą się na nasycone występujące w zwierzętach i nienasycone w roślinach. Cholesterol to tłuszcz nasycone, dlatego, aby obniżyć jego zawartość w organizmie, należy przejść na dietę uboższą w tłuszcze zwierzęce. Tłuszcze zbudowane są z glicerolu i trzech reszt kwasów tłuszczowych. 

  • Witaminy
To zwiąki organiczne, których organizm sam nie potrafi wytworzyć (wyjątek stanowi witamina D3, która syntetyzowana jest pod wpływem promieni UV). Witaminy regulują prcesy biochemiczne i fizjologiczne, są bardzo ważnymi składnikami. Jeżeli pobieramy ich zbyt mało, możemy mieć awitaminozę, a jeśli zbyt dużo hiperwitaminozę. Witaminy standardowo dzieli się na rozpuszczalne w wodzie (grupa B,C, PP) i tłuszczach (A, D, E, K).

  • Woda
Stanowi środowisko dla reakcji chemicznych zachodzących w organizmie. Jest głównym i dobrym rozpuszczalnikiem. Wchodzi w skład komórek. Jako składnik potu reguluje temperaturę ciała. Człowiek powinien przyjmować około 3 l wody dziennie. 

  • Sole mineralne
Stanowią materiał budulcowy oraz pełnią funkcje regulujące.

3 komentarze:

  1. Jeju te informacje są takie przyjazne, chociaż bardzo okrojone w porównaniu do operonu czy coś ._. Operon to potwór, nie chcę o nim myśleć. Jeśli będę miała czas może wam coś podeślę, pozdrawiam :3

    OdpowiedzUsuń
  2. Troszkę robisz błędy językowe, gdy piszesz, ale to dobrze, że tak jak ja chcesz robić coś dla innych.

    Pozdrawiam, http://biologia-maturalnie.blogspot.com/

    OdpowiedzUsuń
  3. Naprawdę śietnie napisane. Pozdrawiam.

    OdpowiedzUsuń