Medycyna i psychologia kosmiczna, Krzysztof Kwartecki, Jan Terelak, OMEGA, Warszawa 1980

Ciekawie napisana książka przez dwójkę autorów K. Kwareckiego (zmarł w 2002 roku) i J. Terelaka, obaj panowie byli pracownikami Wojskowego Instytutu Medycyny Lotniczej, zresztą Jan Terelak chyba dalej tam pracuje.


W pierwszej części książki opisywane są głównie biologiczne i fizjologiczne skutki przebywania kosmonautów w nieważkości czy też w trakcie przeciążeń związanych z wychodzeniem i wchodzeniem w atmosferę.

W drugiej części autorzy zajmują się głównie psychologią kosmonautów, a więc jak się domyślam tutaj pióro wysilił głównie psycholog Jan Terelak. Choć i w tej drugiej części nie brakuje aspektów związanych z fizjologią, chorobami itp.

Książkę na dwie części dzielę umownie, a granicę stanowi rozdział 6 zatytułowany "Psychologia kosmiczna".

Czytając rozdziały od 1 do 5, dowiemy się między innymi o wpływach grawitacji lub jej braku na życie człowieka i zwierząt, czym spowodowany jest spadek masy ciała, procentowy spadek tkanki kostnej i mięśniowej, problemach fizjologicznych kosmonautów. Znajdziemy też cały rozdział poświęcony promieniowaniu (jak dla mnie najnudniejszy i najtrudniejszy do zrozumienia), czyli o wpływie promieniowania na kosmonautę, skąd to promieniowanie się bierze, jakie jest to promieniowanie, jak kosmonauta jest chroniony, kiedy promieniowanie sięga maksimum itp. Kolejny rozdział nawiązuje do chronobiologii organizmów, czyli do rytmów człowieka i zwierząt. Na Ziemi, większość procesów fizjologicznych ludzi zależna jest od dnia i nocy, czyli cyklu dobowego. W statku kosmicznym natomiast nie ma naturalnego dnia i nocy, dlatego ludzie mogą mieć problemy z asymilacją, oczywiście życie kosmonauty jest tak zaplanowane aby sypiał mniej więcej po tyle samo godzin i w odpowiednim czasie, jednak i to nie zastępuje ziemskich warunków. Opisane są właśnie różne problemu kosmonautów związane ze spaniem.

W drugiej części (rozdziały od 6 do 9), poruszane są kwestie psychologiczne i społeczne życia kosmonautów. Szczegółowo omówiony jest proces selekcji kandydatów na podróżnika kosmicznego. Opisane są sposoby dbania o higienę, odżywiania, wydalania, usuwania z atmosfery statku pyłków, gazów i toksyn. Każdy z tych elementów ma wpływ na samopoczucie kosmonauty oraz jego zdrowie. W rozdziale dziewiątym napisano o środkach bezpieczeństwa w lotach kosmicznych.

Ostatni 10 rozdział poświęcony jest polskim eksperymentom, badaniom i podróżom kosmicznym. I tak np. Mirosław Hermaszewski był pierwszym Polakiem bytującym poza ziemską atmosferą.